Tín dụng xanh hỗ trợ các dự án xanh
"Xanh hóa" tín dụng là một trong những hành động được ưu tiên hàng đầu trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra trên toàn cầu, nhằm đạt được mục tiêu kép là vừa tăng trưởng kinh tế, vừa bảo vệ môi trường.
Việt Nam là một trong những quốc gia đang thu hút nhiều nguồn vốn xanh từ quốc tế. Chỉ riêng trong hai năm 2021 và 2022, đã có hơn 7 tỷ USD nguồn vốn nước ngoài đổ vào Việt Nam, phần lớn trong đó là dành cấp cho các dự án xanh nhằm giảm thiểu tác hại với môi trường và hạn chế phát thải.
Dự án điện gió ngoài khơi tại tỉnh Bạc Liêu với tổng mức đầu tư hơn 8.100 tỷ đồng. Nhờ vay nguồn vốn xanh, dự án đã hoàn thiện, đóng góp thêm nguồn năng lượng tái tạo quan trọng vào lưới điện quốc gia.
"Phía tài trợ vốn cũng đã nỗ lực cũng như hỗ trợ tất cả các thủ tục để đảm bảo được tiến độ giải ngân được nhanh nhất cho nhà thầu cũng như nhà đầu tư", ông Hoàng Văn Cường, Giám đốc Ban quản lý dự án điện gió Hòa Bình, tỉnh Bạc Liêu, cho biết.
Dự án này cũng được tăng gấp 3 lần hạn mức tín dụng để mở rộng quy mô. Nhà máy xử lý rác thải, đốt rác nhưng thu hồi nhiệt, thay vì xả ra môi trường, nhiệt được thu lại để tái sản xuất. Dự án xanh đã nhận được dòng vốn xanh ưu đãi.
"Mục tiêu của chúng tôi là hướng đến lĩnh vực xử lý chất thải và xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn, tức là chất thải của quá trình này là nguyên, vật liệu của quy trình sản xuất khác. Các chính sách ưu đãi về lãi suất cùng với sự hỗ trợ, tư vấn của các cán bộ đã tiếp sức cho doanh nghiệp phục hồi, phát triển", ông Nguyễn Quốc Viện, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Môi trường công nghệ cao Hòa Bình, cho hay.
Trong 2 năm trở lại đây, số lượng tổ chức nước ngoài cấp vốn cho tín dụng xanh ở Việt Nam đã tăng gấp 2,5 lần so với những năm trước đó. Tiềm năng thu hút đầu tư còn rất lớn.
"Việt Nam đang ở giai đoạn đầu tiên, tài chính xanh hiện đang cho vay ở các dự án năng lượng tái tạo. Vì thế ở Việt Nam, có rất nhiều dư địa và cơ hội để mở rộng nguồn vốn cho tài chính xanh. Chỉ cần một vài điều chỉnh nhỏ vào đầu tư xanh thì có thể giải phóng hàng tỷ USD", ông Andrew Jeffries, Giám đốc Quốc gia ngân hàng ADB tại Việt Nam, nhận định.
Nhờ nguồn vốn tài trợ từ nước ngoài, nên tín dụng xanh thường có mức lãi suất cho vay thấp hơn từ 0,5 - 1%/năm so với thông thường, tùy thuộc vào tính hiệu quả của từng dự án.
Tháo gỡ khó khăn trong cấp tín dụng xanh
Nguồn vốn quốc tế có lãi suất thấp hơn, lại được ưu tiên giải ngân, tín dụng xanh có vẻ thực sự hấp dẫn. Hiện ngày càng nhiều ngân hàng đưa ra các gói vay xanh.
Tín dụng xanh đang ngày càng nhận được sự quan tâm hơn. Tuy nhiên, vốn xanh vẫn còn khá khiêm tốn, mới chiếm 4,1% tổng dư nợ cho vay. Nguyên nhân một phần vì hiện vẫn chưa có một quy định thống nhất về thế nào là danh mục dự án xanh khiến cả doanh nghiệp và ngân hàng đều gặp khó khăn.
Chưa có tiêu chí thống nhất về "dự án xanh", nên mỗi ngân hàng lại thẩm định theo tiêu chí riêng. Dù các ngân hàng đã chủ động hợp tác với đối tác nước ngoài và các cơ quan chức năng để đào tạo cán bộ thẩm định, đánh giá rủi ro, nhưng đến nay quy trình này vẫn còn nhiều vướng mắc.
"Khi cấp tín dụng xanh là một lĩnh vực mới, đòi hỏi yếu tố kỹ thuật về môi trường chuyên sâu nên gây khó khăn cho cán bộ tín dụng trong việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của khách hàng cũng như còn một số vướng mắc trong việc giám sát và quản lý rủi ro khi cấp tín dụng do thiếu quy định", ông Nguyễn Mậu Sơn, Phó Giám đốc chi nhánh ngân hàng BIDV Cầu Giấy, cho biết.
Nhằm tháo gỡ khó khăn, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng dự thảo tiêu chí với dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh. Ngân hàng Nhà nước cũng vừa ban hành Thông tư 17 hướng dẫn thực hiện quản lý rủi ro môi trường, là cơ sở quan trọng để khơi thông dòng vốn xanh.
"Chúng tôi có sự phối hợp để làm sao tạo được những cơ chế, hành lang pháp lý tương đối thuận lợi, rõ ràng để các tổ chức tín dụng mạnh dạn tập trung nguồn lực cho lĩnh vực này. Thứ hai chúng tôi đã ban hành chương trình hành động tổng thể cho toàn ngành, trước hết là các tổ chức tín dụng, để hướng dòng vốn, tập trung nguồn lực vào lĩnh vực tín dụng xanh", Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú thông tin.
Để tiếp tục khuyến khích tín dụng xanh, nhiều ý kiến cũng đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần có những chính sách ưu đãi riêng cho các ngân hàng thương mại tham gia giải ngân dự án xanh; đồng thời tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để các bên có thể áp dụng thống nhất, góp phần đơn giản thủ tục cho vay.
Tín dụng xanh đang là xu hướng của ngành tài chính toàn cầu, nhằm hướng đến sự phát triển hài hòa, cân bằng giữa kinh tế và môi trường, hướng tới phát triển bền vững. Việt Nam cần kịp thời nắm bắt được cơ hội từ các nguồn vốn xanh, cả trong nước và quốc tế. Đây cũng là nguồn lực tài chính quan trọng để chúng ta đạt được cam kết phát thải ròng về 0% vào năm 2050.
